Aprenda o Esperanto - No Movimento Espírita Brasileiro

                                        

O Esperanto no Movimento Espírita Brasileiro

A iniciativa de chamar a atenção dos espíritas para o Esperanto nós a devemos ao vulto ímpar de Leopoldo Cirne, quando, no exercício da presidência da Federação, faz publicar importante manifestação de espíritas franceses a respeito do idioma que, então, contava apenas 22 anos de existência. A argumentação contida nesse documento permanece atualíssima, destacando-se, sobretudo, um elemento de inspiração mais tarde cabalmente confirmado, isto é, o fato de que o Esperanto nasceu no plano espiritual para solucionar problema linguístico lá existente. Juntamente com as mensagens A Missão do Esperanto, do Espírito Emmanuel, eO Esperanto como Revelação, do Espírito Francisco Valdomiro Lorenz, ambas recebidas psicograficamente por Francisco Cândido Xavier, respectivamente em 19.1.40 e 19.1.59, o artigo transcrito em Reformador de 15 de fevereiro de 1909 compõe a tríade inspiradora das realizações esperantistas nos círculos espíritas do Brasil. Eis a íntegra do escrito da autoria de J. Camille Chaigneau que, segundo Reformador, havia sido impresso em 1908, na revista de Gabriel Delanne, e posteriormente reproduzido por La Vie d’Outre Tombe, de Charleroi, com o título O Esperanto e o Espiritismo: “O Esperanto é uma língua artificial criada pelo Dr. Zamenhof, contando aderentes no mundo inteiro (mais de 80.000) e afirmando a sua vitalidade crescente, os seus progressos imensos em reuniões de Congressos notáveis, pela sua facilidade e seus méritos intrínsecos. Existe a seu favor um argumento que tudo resolve: é falado. Não ameaça qualquer língua nacional e foi escolhido por uma comissão de sábios como língua auxiliar internacional, recomendável à adoção nos diferentes países. Por isso, a maior parte dos movimentos de caráter universal começaram a servir-se do Esperanto. Os documentos mais importantes vindos dos mais diversos países do mundo podem ser concentrados em uma revista comum, e, graças a uma língua neutra, ser postos ao alcance de todos os que estudam uma mesma ordem de questões. Pensando na quantidade de fatos que a nós espíritas nos escapam por falta de tradução, na demora que essa mesma tradução traz à nossa documentação, parece que o Espiritismo deve ter todo o interesse em constituir uma revista central em que os fatos mais salientes possam vir grupar-se, graças a uma língua comum a todos os países. É preciso, pois, que o Espiritismo aproveite essas vantagens. Somente o fato de se servir do Esperanto estabelece um laço fraterno entre todos os esperantistas e favorece a intercomunicação das doutrinas escritas ou faladas. É de absoluta utilidade para toda ideia sincera. A adesão de uma coletividade ao Esperanto é uma força de engrandecimento para esta língua, mas, em compensação, essa coletividade goza da força comunicativa intrinsecamente contida no Esperanto. Se quiséssemos procurar a gênese dessa língua, verificaríamos que ela aparece como um fato de colaboração com o Invisível. Essa impersonalidade constitui a sua superioridade; essa assistência faz a sua força de atração. Todos aqueles que trabalham no campo do progresso concorrerão para esta obra tão bela e tão fecunda à aproximação dos homens. O Esperanto possui a chama da fraternidade; ele viverá. Compete aos espíritas aproveitar as suas aspirações vivificantes e dar-lhes um reforço de vitalidade.” * O crescimento da família espírita mundial, impondo a necessidade das relações entre os movimentos de diferentes nações, deu-lhes mais nítida consciência do problema linguístico com todo o seu cortejo de prejuízos materiais e espirituais. E o instrumento para que tal obstáculo seja facilmente removido está às mãos. Como seria natural, aos espíritas brasileiros coube a tarefa de, acolhendo a nobre criação de Zamenhof, cultivá-la, difundi-la, utilizá-la em seus círculos, para que, no momento oportuno, os confrades de outras terras tivessem facilitada a sua adoção. Cumpramos, pois, agora mais essa etapa do programa relativo ao Esperanto nos círculos do Espiritismo. Estendamo-lo aos nossos irmãos de outros continentes, façamos dele a nossa língua comum para as relações internacionais, e certamente conheceremos um surto de progresso digno de um ideal universalista como é o Espiritismo Cristão. Esperanto En La Brazila Spiritisma Movado La iniciaton veki la intereson de la spiritistoj pri Esperanto ni ŝuldas al la senkompara figuro de Leopoldo Cirne, kiam li, kiel prezidanto de la Brazila Spiritisma Federacio, publikigis gravan deklaron de francaj spiritistoj pri la lingvo, kiu tiam aĝis nur 22 jarojn. La argumentado en tiu dokumento restas freŝe aktuala, kaj en ĝi ĉefe reliefigindas ia inspirdevena elemento, kiu poste plene konfirmiĝis, nome la fakto, ke Esperanto estis kreita en la spirita mondo por solvi tiean lingvan problemon. Kune kun la mesaĝoj La Misio de Esperanto, de la Spirito Emmanuel, kaj Esperanto kiel Revelacio, de la Spirito Francisco Valdomiro Lorenz, ambaŭ psikografie skribitaj de la mediumo Francisco Cândido Xavier, respektive en 19.01.40 kaj 19.01.59, la artikolo presita en la oficiala organo de la Brazila Spiritisma Federacio, la revuo REFORMADOR, en la 15-a de Februaro 1909 konsistigas la trion, kiu inspiradas la poresperantajn agadojn en la brazilaj spiritistaj rondoj. Jen la tuta artikolo verkita de J. Camille Chaigneau, kiu, laŭ REFORMADOR, estis jam aperinta en 1908, en la revuo de Gabriel Delanne, kaj poste represita en La Vie d’Outre-Tombe, el Charleroi, sub la titolo Esperanto kaj Spiritismo: “Esperanto estas lingvo kreita de D-ro Zamenhof, kiu havas adeptojn en la tuta mondo (pli ol 80.000) kaj evidentigas sian kreskantan vivipovecon, siajn grandegajn progresojn en notindaj kongresoj, dank’al sia facileco kaj internaj kvalitoj. Favoras al ĝi argumento findecida: ĝi estas parolata. Ĝi minacas neniun nacian lingvon, kaj komisiono el saĝuloj ĝin elektis kiel helpan, internacian lingvon, rekomendindan por uzado en la diversaj landoj. Tial la plimulto el la universal-karakteraj movadoj ekutiligas Esperanton. La plej gravaj dokumentoj venantaj de ĉiuj partoj de la mondo povas koncentriĝi en unu komuna revuo kaj, dank’al ia neŭtrala lingvo, esti alireblaj al ĉiuj, kiuj studas samklasan temaron. Pro la kvanto da faktoj, kiujn al ni, spiritistoj, ne eblas koni manke de traduko, kaj pro la malfruo kaŭzata de traduko mem al nia dokumentado, ŝajnas, ke Spiritismo devas havi plenan intereson fondi centran revuon, kie kolektiĝus la plej gravaj faktoj dank’al lingvo komuna al ĉiuj landoj. Necesas do, ke Spiritismo profitu tiujn avantaĝojn. La nura fakto utiligi Esperanton starigas fratan ligilon inter ĉiuj esperantistoj kaj faciligas la skriban aŭ parolan interkomunikiĝon de ĉiuj doktrinoj. Ĝi estas do absolute utila al ĉiu sincera ideo. La aliĝo de kolektivo al Esperanto havigas prestiĝan forton al tiu lingvo, sed tiu kolektivo kompense ĝuas la komunikan potencon de Esperanto. Se ni volus malkovri la genezon de tiu lingvo, ni ja konstatus, ke ĝi montriĝas kiel instrumento de kunlaboro kun la Nevidebla Mondo. Tiu senpersoneco konsistigas ĝian superecon; tiu kunhelpo estigas ĝian altirforton. Ĉiuj, kiuj laboras sur la kampo de la progreso, kunagos favore al tiu verko tiel bela kaj tiel fekunde efika por la homa interproksimiĝo. Esperanto entenas la flamon de la frateco; ĝi nepre vivos. Koncernas la spiritistojn profiti el ĝiaj vivodonaj aspiroj kaj al ili vigligi la vivipovecon.”                                                           *** La kreskado de la tutmonda spiritista familio, trudante la bezonon de la rilatoj inter diverslandaj movadoj, havigis al ĉi tiuj pli klaran konscion pri la lingva problemo kun ties tuta sekvantaro el materiaj kaj spiritaj malbonaĵoj. Kaj la instrumento por facile forigi tiun obstaklon de longe estas disponebla. Kiel ja nature, la brazilajn spiritistojn koncernis la tasko, post sia aliĝo al la nobla verko de Zamenhof, ĝin kulturi, disvastigi kaj utiligi en siaj rondoj, por ke en la oportuna momento la alilandaj kunfratoj povu ĝin pli facile adopti. Ni do nun plenumu tiun novan eron de la programo koncernanta Esperanton en la rondoj de Spiritismo. Ni ĝin etendu al niaj alikontinentaj fratoj, ni faru el ĝi komunan lingvon por niaj internaciaj rilatoj, kaj tiel ni nepre spertos progreso-etapon indan je universalisma idealo, kia la Kristana Spiritismo.